Pilna potrzeba reform prawnych i politycznych w celu ochrony mniejszości i ludności autochtonicznej w Rosji

Rosnące uprzedzenia rasowe i coraz częstsze przypadki prześladowania mniejszości oraz ludności autochtonicznej w Federacji Rosyjskiej wskazują na potrzebę podjęcia pilnych kroków w celu promowania praw mniejszości i ludności autochtonicznej, stwierdza Grupa na Rzecz Praw Mniejszości w Europie (MRG Europe) w swoim nowym raporcie opublikowanym dzisiaj podczas Forum ONZ dotyczącego problemów mniejszości w Genewie (UN Forum on Minority Issues).

Raport Protecting the Rights of Minorities and Indigenous Peoples in the Russian Federation: Challenges and Ways Forward („Ochrona praw mniejszości i ludności autochtonicznej w Federacji Rosyjskiej: wyzwania i możliwe rozwiązania”) w sposób wszechstronny zgłębia istotne różnice w zakresie warunków życia i poszanowania praw człowieka pomiędzy różnymi społecznościami etnicznymi, językowymi, religijnymi i autochtonicznymi oraz stanowi przegląd głównych przeszkód uniemożliwiających skuteczne egzekwowanie praw mniejszości i ludności autochtonicznej w Federacji Rosyjskiej.

– Nasze spostrzeżenia wskazują, że uprzedzenia rasowe stają się normą, począwszy od nieufności w stosunku do pewnych grup etnicznych, a skończywszy na atakach z pobudek rasowych i przestępczości motywowanej nienawiścią – mówi Daria Aleksejewa, Koordynator Programów w Rosji, MRG.

Według organizacji zajmującej się ochroną praw człowieka, najczęstszymi ofiarami nienawiści są grupy w wysokim stopniu zmarginalizowane, takie jak pracownicy migrujący, Romowie i inne „widoczne” mniejszości. Ofiarami najczęściej stają się osoby pochodzące z Azji Środkowej i Kaukazu, chociaż czasem celem są także Afrykanie lub Chińczycy.

Ludność autochtoniczna nadal cierpi z powodu niskich standardów życia. Chociaż prawo chroni obszary zamieszkiwane przez tę ludność przed eksploatacją złóż naturalnych dla celów przemysłowych, w praktyce nie jest ono stosowane. Co jest szczególnie niepokojące, próby zwrócenia uwagi na te problemy podejmowane przez takie społeczności na forach międzynarodowych prowadzą do przypadków zastraszania. Niedawno ośmiu przedstawicielom ludności autochtonicznej udającym się z Federacji Rosyjskiej na konferencję ONZ dotyczącą ludności autochtonicznej zorganizowaną w Nowym Jorku uniemożliwiono przybycie na czas na lotnisko, używając w tym celu przemocy lub środków administracyjnych.

– Biorąc pod uwagę zróżnicowanie Rosji, rząd uznaje spójność społeczną za swój imperatyw – mówi Aleksejewa. – Niemniej jednak traktowanie różnorodności raczej jako potencjalnego zagrożenia dla stabilności niż uznawanie jej za formę bogactwa społecznego może prowadzić do dalszej marginalizacji.”

Większość mieszkańców nie ma zbyt wielu okazji do poznania problemów i interesów mniejszości i ludności autochtonicznej, ponieważ media promują atmosferę nietolerancji i ksenofobii. Takie przypadki, jak transmisja telewizyjna pokazująca masowe zatrzymania migrantów po zamieszkach w Biriulewie kreują pogląd, że stosowanie przemocy wobec imigrantów jest niezbędne, aby chronić Rosjan przed obcokrajowcami. Rasistowskie, podburzające przemówienia  są także rozpowszechniane w internecie.

Policjanci, podobnie jak większość społeczeństwa, często żywią głęboko zakorzenione uprzedzenia w stosunku do członków niektórych grup. Niektórzy przedstawiciele mniejszości, z którymi przeprowadzono rozmowy na potrzeby raportu, wskazywali na profilowanie etniczne oraz inne przykłady nadużyć, od samowolnego zatrzymania, po zastraszanie, stosowanie przemocy, gróźb, nielegalnych przeszukiwań i wymuszanie łapówek. Kobiety należące do mniejszości mogą być szczególnie narażone na niektóre formy nadużyć. Ostatnie zmiany w prawie jak do tej pory nie doprowadziły do ogólnej poprawy sytuacji.

Raport cytuje prawnika broniącego migrantów, który powiedział, że samowolne zatrzymanie jest najpoważniejszym problemem dotykającym tą bezbronną grupę i ma ono negatywny wpływ zarówno na migrantów wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Lecz jest to problem dotykający nie tylko migrantów; takie grupy etniczne jak Czeczeni są także ofiarami samowolnych zatrzymań – czasami na podstawie sfabrykowanych zarzutów. Zgłaszano także przypadki podwójnego ścigania Czeczenów za to samo wykroczenie.

Raport wskazuje również na wiele ważnych przepisów prawnych przyjętych przez Federację Rosyjską, gwarantujących większe poszanowanie praw mniejszości i ludności autochtonicznej. Muszą jednak jeszcze zostać wprowadzone w życie, a postanowienia wielu z nich są w coraz większym stopniu niewystarczające, biorąc pod uwagę wymienione wyzwania. Ochrona mniejszości i ludności autochtonicznej w Rosji wymaga przyjęcia i wdrożenia solidnych środków, które zwiększą świadomość problemów dotykających całe rosyjskie społeczeństwo i będą wspomagać pełne szacunku współistnienie jego grup.

Uwagi redakcyjne:

Możliwość przeprowadzenia wywiadu:

• Daria Aleksejewa, Koordynator Programów w Rosji (także w języku rosyjskim)
• Neil Clarke, Dyrektor Zarządzający Grupy na Rzecz Praw Mniejszości w Europie (Minority Rights Group Europe)

• Grupa na Rzecz Praw Mniejszości w Europie prowadzi w Federacji Rosyjskiej dwuletni program  mający na celu wsparcie organizacji społecznych zrzeszających obywateli (Civil Society Organizations – CSOs), które monitorują, wraz przedstawicielami mniejszości i ludności autochtonicznej, sytuację związaną z ochroną praw człowieka w Rosji oraz efektywnie angażują się w rozwiązywanie problemów wraz z interesariuszami reprezentującymi rząd na poziomie lokalnym i krajowym.
• Międzynarodowa Grupa na rzecz Praw Mniejszości (Minority Rights Group International) jest wiodącą organizacją działającą na rzecz ochrony praw człowieka, której działania skierowane są na ochronę mniejszości etnicznych, religijnych i językowych oraz ludności autochtonicznej. Współpracujemy z ponad 150 partnerami w ponad 50 krajach.

Aby umówić się na wywiad, prosimy o kontakt z Biurem Prasowym MRG.