Türkiye’de birçok Roman, barınma ve eğitim haklarına erişemiyor

Türkiye’de Roman nüfus ve Abdallar gibi benzer toplumsal gruplar öteden beri ülkenin en marjinalleştirilmiş grupları arasında yer almaktadır. Hem uluslararası hukuk hem de iç hukuk tarafından güvence altına alınmış olsa da uygulamada birçok Roman için eğitim ve barınma hakkına erişim mümkün olamamaktadır. Ayrıca mevcut eşitsizlik ve maruz kaldıkları ayrımcılığa ilişkin verilerin sınırlı olması da kamusal yaşamda mevcut olan görünmezliklerinin devamına yol açmaktadır. Görmezlikten Gelinen Eşitsizlik: Türkiye’de Romanların Barınma ve Eğitim Hakkına Erişimi, bu grupların karşılaştıkları zorlukların detaylı bir çalışmasını sunarken bu sorunların nasıl ele alınması gerektiğine dair de bir yol haritası çizmektedir.

Roman topluluklar temel hizmetlerin yetersizliği, mülkiyet hakkının güvencesiz hale gelmesi ve fiziksel ayrıştırma gibi sorunlar nedeniyle ülkedeki en kötü barınma koşullarından mustariptir. Bu yerleşimler, yıkımlara ve kentsel dönüşümü olanaklı kılmak amacıyla başka bir yerde iskâna maruz kalmaya özellikle yatkın durumdadır ve Roman toplulukları uzun süreli olarak yerinden edilme ile baş başa bırakabilmektedir. Roman çocuklar eğitime erişimde önemli ölçüde engellerle karşılaşmaktadır ve ayrımcılığa bağlı olarak oldukça düşük başarı oranına sahip olmaya devam etmektedirler. Ekonomik ve coğrafi kısıtlılıklar yanında, sınıf içerisinde ayrımcılık, içerici olmayan müfredat ve çocukların birçoğunun “Roman okulları” olarak anılan kötü performansa sahip okullarda ayrı tutulması gibi bir dizi sorun eşitsiz öğrenim çıktılarını daha da kalıcı hale getirmektedir.

Bu topluluklar, belirtilen haklarla ilgili sorunlara yönelik etkili bir çözüm bulma çabası olmadığı sürece toplumun genelinden dışlanmaya devam edecektir. Son yıllarda, hükümet tarafından Romanların yaşadıkları zorlukları resmen tanıyan bir dizi politika geliştirilmiş ve bazı ilerlemeler yaşanmış olsa da halihazırda uygulanan stratejilerin olumlu sonuçlar üretip üretemeyeceğini görmek için henüz erken gözükmektedir. Bu rapor, etkili bir şekilde uygulanması halinde Türkiye’de yaşayan Romanlar ve benzeri gruplar için uzun soluklu bir değişim getirme potansiyeli olan anlamlı adımları ilgili otoritelerin dikkatine sunmaktadır.